สุภาพสตรีทั้งหลายคงอาจจะรู้สึกน้อยใจบ้าง
ทำไมเกิดเป้นผู้หญิงถึงมีโรคภัยมากมายติดตามมาด้วย
ไม่เหมือนผู้ชายที่ไม่ค่อยจะมีโรคอะไรเฉพาะ
ความเข้าใจแบบนี้ก็ต้องเรียกว่าเกือบถูก เพราะไม่ถูกร้อยเปอร์เซ็นต์ จริง ๆ
แล้วคุณผู้ชายทั้งหลายก็มีโรคไม่น้อย แต่ถ้าจะเทียบกับโรคในผู้หญิงก็อาจจะบอกได้ว่าโรคในผู้หญิงมีความซับซ้อนกว่า
มีการคาดเดาที่ยากกว่า อย่างหนึ่งโรคที่เราจะกล่าวถึงในบทความนี้ก็คือ
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
อีกหนึ่งภัยร้ายของคุณผู้หญิงที่ต้องบอกเลยว่ายากที่จะหลีกเลี่ยงจริง ๆ
เราได้รับเกียรติจากนายแพทย์มฆวัน ธนะนันท์กูล สูตินรีแพทย์ผู้มีประสบการณ์สูง
ที่มาให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์กับเรา จะมีอะไรที่น่าติดตามก็มาดูกันเลยดีกว่า
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
(Endometriosis)
เป็นชื่อเรียกของโรคในทางการแพทย์
หลายคนอาจจะไม่คุ้นหูแต่ถ้าบอกว่า ช็อกโกแลตซีสต์ (Chocolate cyst) ทุกคนคงจะถึงบางอ้อกันทันที
แท้ที่จริงแล้วทั้งสองโรคนี้คือโรคเดียวกันเมื่อคุณผู้หญิงมีประจำเดือน
จะมีเยื่อบาง ๆ ลอกออกและปนมากับเลือดประจำเดือนที่ออกมาทางช่องคลอด ซึ่งเยื่อบาง
ๆ เหล่านี้ก็คือ เยื่อบุโพรงมดลูกนั่นเอง ทีนี้เลือดประจำเดือนที่ไหลออกมาทางช่องคลอดใช่ว่าจะไหลออกมาหมดเสมอไป
บางทีก็มีส่วนหนึ่งไหลย้อนกลับเข้าไปในท่อนำไข่
เข้าไปในช่องท้องซึ่งเลือดที่ไหลย้อนกลับไปนั้นก็ยังมีเยื่อบุโพรงมดลูกอยู่ด้วยจะเข้าไปฝังตัวอยู่ตามที่ต่าง
ๆ เช่น รังไข่ ท่อนำไข่ กระเพาะปัสสาวะ ลำไส้ หรือ เนื้อเยื่อต่าง ๆที่ยึดมดลูกไว้
และฮอร์โมนจากรังไข่จะเป็นตัวกระตุ้นให้เซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญเติบโต
เมื่อถึงเวลาก็จะต้องลอกออกและไหลออกมากับประจำเดือนทางช่องคลอด
แต่ถ้าเป็นเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกที่ไปฝังตัวอยู่ในที่ต่าง ๆ
ซึ่งเป็นบริเวณที่ไม่มีทางออกของเลือดทุกเดือน ๆ ก็จะเกิดการสะสมของเลือดและเกิดการอักเสบทำให้เกิดเป็นพังผืดขึ้น
แต่ถ้าเป็นกรณีที่เยื่อบุโพรงมดลูกไปฝังตัวอยู่ในรังไข่แต่รังไข่ไม่มีทางออกของเลือด
เลือดที่ออกจะถูกขังอยู่ไปไหนไม่ได้ และจะสะสมมากขึ้นจนโตขึ้นเป็นซีสต์
เลือดที่สะสมนานจะข้น สีเหมือนช็อกโกแลต จึงเรียกว่า “ช็อกโกแลตซีสต์” สรุปได้ง่าย
ๆว่าช็อกโกแลตซีสต์เกิดขึ้นก็เพราะ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ นั่นเอง
สาเหตุและอาการของโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
คุณหมอกล่าวว่าเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
ในทางการแพทย์ยังไม่มีการสรุปถึงสาเหตุที่แน่ชัดของโรคนี้ ส่วนอาการและความรุนแรงของโรคนี้
ไม่ใช่อาการเฉพาะเจาะจง อาจพบในโรคอื่นได้เหมือนกัน
แต่โดยส่วนมากคุณผู้หญิงที่เป็นจะมีอาการปวดท้องประจำเดือนมาก
อาการจะเพิ่มมากขึ้นไปเรื่อย ๆ จนทำให้ทนไม่ไหว ต้องกินยาแก้ปวด
มีอาการลำไส้แปรปรวน ท้องอืด ท้องเสีย ปวดมากเวลาขับถ่าย ปวดเสียดในท้อง ปวดหลัง
ปวดร้าวลงขา ถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ปัสสาวะเป็นเลือด ปัสสาวะบ่อย
รวมทั้งมีอาการเจ็บปวดเมื่อมีเพศสัมพันธ์ซึ่งอาการปวดเหล่านี้จะมีเฉพาะช่วงมีประจำเดือน
พอหมดช่วงประจำเดือนก็จะไม่แสดงอาการอะไร
อาการปวดที่เกิดขึ้นเกิดจากถุงเลือดโตขึ้นจนตึงและเกิดการไปเบียดและกดทับอวัยวะอื่น
ๆ จึงทำให้เกิดอาการปวดเกิดขึ้น
หากปล่อยทิ้งไว้นานไม่ทำการรักษาปัญหาที่ตามมาก็คือ จะมีบุตรยาก
เพราะท่อนำไข่ตีบตัน สาเหตุมาจากมีพังผืดรั้งอยู่ ทำให้ท่อนำไข่ไม่สามารถทำงานได้
หรือถุงเลือดอาจจะบวมจนแตกออกทำให้มีตกเลือดภายในจนถึงขั้นเสียชีวิตได้เลยทีเดียว
การรักษาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่หรือช็อกโกแลตซีสต์
คุณหมอให้ข้อมูลว่า ในรายที่อาการรุนแรงไม่มาก
แพทย์อาจให้สังเกตและติดตามอาการเป็นระยะ
ในรายที่มีอาการพอสมควรแพทย์อาจรักษาโดยใช้ยา
แต่ในความเป็นจริงแล้วส่วนใหญ่รักษาด้วยยาแทบจะไม่เป็นผลเท่าไหร่ยังไงก็ต้องผ่าตัด
ซึ่งการผ่าตัดในปัจจุบันนี้แพทย์ก็จะเลือกใช้วิธีการผ่าตัดส่องกล้อง(Laparoscopic Surgery) เป็นวิธีมาตรฐานในการผ่าตัด
ในปัจจุบันส่วนใหญ่ก็จะใช้วิธีการนี้ ซึ่งเนื่องจากเป็นวิธีที่ทันสมัย มีแผลเล็ก
เจ็บน้อย และฟื้นตัวเร็วซึ่งไม่น่ากลัวแต่อย่างใด อย่างไรก็ตาม
ผู้ที่เคยเป็นช็อกโกแลตซีสต์และผ่าตัดออกไปแล้ว ยังมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้
สิ่งที่คุณหมอย้ำเตือนให้คุณสาว ๆ ตระหนักไว้ก็คือ
โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
เป็นโรคที่มีอยู่ในตัวของคุณสุภาพสตรีท่านนั้นอยู่แล้ว เพียงรอเวลาที่จะเติบโตขึ้นเท่านั้น
ซึ่งตรงจุดนั้นเองที่เป็นปัญหา เพราะเราไม่อาจรู้ได้ว่าอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อใด
จึงยากที่จะหลีกเลี่ยงจริง ๆ ดังนั้น
คุณผู้หญิงทุกคนจึงควรหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ แม้เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
จะไม่ใช่โรคที่ร้ายแรง แต่ก็ไม่ควรปล่อยไว้ ทางที่ดีควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจโดยด่วน
หากพบว่าเป็นก็จะได้ทำการรักษาแต่เนิ่น ๆ จะเป็นการดีที่สุด
ปริญญาบัตร/วุฒิบัตร